„29 stycznia 1917 r. zmarł Władysław Biegański, wybitny lekarz, badacz, etyk.

Doktor Władysław Biegański po studiach w Warszawie, Berlinie i Pradze osiedlił się w 1883 r. w Częstochowie, obejmując kierownictwo Szpitala imienia Najświętszej Maryi Panny oraz stanowiska lekarza miejskiego i lekarza Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Uczynił z małego prowincjonalnego szpitala w Częstochowie ośrodek naukowy – «małą klinikę», której dorobek porównywano z dorobkiem ośrodków uniwersyteckich.

Władysław Biegański w ciągu 35 lat pracy w Częstochowie ogłosił drukiem 132 prace z dziedziny medycyny i filozofii. Był prekursorem kilku dziedzin medycyny, w tym neurologii, kardiologii, ortopedii. Napisał kilka podręczników medycznych oraz dzieł filozoficznych dotyczących logiki, etyki i teorii poznania. Społecznik, założył Towarzystwo Lekarskie Częstochowskie, częstochowski oddział Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, Towarzystwo Dobroczynne dla Chrześcijan i częstochowskie Muzeum Higieniczne. Popularyzował oświatę sanitarną, w szczególności zasady higieny, wygłaszając liczne odczyty.

Władysław Biegański jest jednym z wybitniejszych przedstawicieli polskiej szkoły filozoficzno-lekarskiej. Wywarł znaczący wpływ na rozwój polskiej medycyny, etyki i logiki. Przyczynił się również do rozwoju Częstochowy – miasta, w którym pracował. Wybrany został przez mieszkańców swego miasta na Częstochowianina Stulecia.

Senat Rzeczypospolitej Polskiej ustanawia rok 2017 Rokiem Władysława Biegańskiego, by w setną rocznicę jego śmierci oddać hołd temu zasłużonemu lekarzowi, który swoje życie poświęcił dobru wspólnemu.

Senat Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się do uczelni medycznych i samorządu zawodowego o popularyzację postaci Władysława Biegańskiego – wzoru postawy lekarza: humanisty, badacza, społecznika.

Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej «Monitor Polski»”.

Pozwólcie państwo, że jeszcze w kilku słowach przybliżę sylwetkę pana dra Władysława Biegańskiego, postaci rzeczywiście mało znanej, ale, jak myślę, bardzo wybitnej i wiele znaczącej, jeżeli chodzi o Polską medycynę.

Pan dr Władysław Biegański, wielki lekarz, naukowiec, filozof, etyk, pedagog i społecznik, żył na przełomie XIX i XX wieku. Był to okres rozbiorów Polski i policyjnego terroru. Zaborcy gnębili wszelkie przejawy patriotyzmu i dążenia do postępu.

Koniec życia dra Biegańskiego przypadł w czasie I wojny światowej. W 1901 r. założył Towarzystwo Lekarskie Częstochowskie i został jego pierwszym prezesem. Założone przez dra Biegańskiego towarzystwo działa do dzisiaj, zachowało swoją historyczna nazwę i jest obecnie oddziałem Polskiego Towarzystwa Lekarskiego.

Dr Władysław Biegański na stałe osiedlił się w Częstochowie, gdzie pracował i tworzył swoje dzieła, znaczące dla wielu medycznych specjalności, pionierskie w zakresie metodologii wiedzy medycznej i logiki lekarskiej. Tworzył podstawy współczesnej deontologii lekarskiej.

Analizując życie i osiągnięcia dra Władysława Biegańskiego, należy zadać sobie pytanie, dlaczego jego nazwisko przez lata było tak mało znane w Polsce i świecie. Odpowiedź na to pytanie jest jedna i właściwie bardzo prosta: bo urodził się w małym miasteczku w Księstwie Poznańskim, a resztę życia spędził w niewielkim prowincjonalnym mieście Częstochowa – moi koledzy w czasie posiedzenia komisji oburzali się na określanie Częstochowy jako miasta prowincjonalnego, no ale trzeba powiedzieć, że w tym czasie Częstochowa była takowym miastem – w związku z czym pracował z dala od ośrodków naukowych i kulturalnych, w okresie rozbiorów Polski i w czasie I wojny światowej. Czy wobec tego, w takich warunkach mógł pracować i tworzyć nowoczesną medycynę, filozofię i logikę? Okazuje się, że tak.

Urodził się w 1857 r. w małym miasteczku Grabów nad rzeką Prosną w Księstwie Poznańskim. Wychowywał się w rodzinie wielodzietnej, szkołę średnią ukończył w Piotrkowie Trybunalskim. Od dziecka wykazywał niezwykłe zdolności intelektualne, miał fenomenalną pamięć, interesował się historią i filozofią. Duży wpływ na rozwój tych cech jego osobowości wywarła matka oraz siostra samouk, która uczyła młodsze rodzeństwo, a także wybitni nauczyciele gimnazjum męskiego w Piotrkowie Trybunalskim.

W 1875 r. zapisał się na Wydział Lekarski Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Już w czasie studiów interesował się filozofią i uczęszczał na wykłady z tej dziedziny. W 1880 r. otrzymał dyplom lekarza. Rok później przyjął posadę lekarza ziemskiego we wsi Kcynia w guberni kałuskiej w Rosji, gdzie pracował przez 2 lata.

W 1882 r. wyjeżdża do Berlina i Pragi czeskiej, aby uzupełnić wykształcenie i zapoznać się z postępami w naukach medycznych. Uczęszcza na wykłady znanych profesorów: Frerichsa, Henocha, Westphala, Virchowa. Studia w Berlinie obudziły w nim zamiłowanie do pracy naukowej. Rok później wraca do Królestwa Polskiego i osiedla się w Częstochowie, mieście wówczas zaniedbanym, prowincjonalnym. Nawet Jasna Góra była wtedy okupowana przez rosyjski garnizon. W 1885 r. Biegański żeni się z Mieczysławą Rozenfeldówną, piękną, bardzo pracowitą i wykształcona kobietą, która jest pierwszą korektorką i recenzentką jego prac.

Pan dr Władysław Biegański był tytanem pracy. Po przyjeździe do Częstochowy objął kierownictwo szpitala im. Najświętszej Maryi Panny, przyjął stanowisko lekarza miejskiego i lekarza Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Był też lekarzem fabrycznym – pracował w ambulatoriach fabryki worków jutowych w podczęstochowskim Błesznie i w zakładach włókienniczych Mottego. Prowadził także prywatną praktykę lekarską.

Szpital im. Najświętszej Maryi Panny projektu Henryka Marconiego, znanego włoskiego architekta, mimo pięknej zewnętrznej klasycystycznej formy w środku był w opłakanym stanie. Zacytuje opinię dra Karola Rozenfelda z tamtych czasów: była to stara, nędzna i brudna rudera, która zdawała się szydzić z elementarnych zasad higieny. Szpital posiadał wówczas 20 łóżek i prowadził 2 oddziały – oddział dla gorączkujących oraz oddział dla wenerycznych i świerzbowatych. Kiedy stanowisko lekarza szpitalnego obejmuje Władysław Biegański, szpital zaczyna się zmieniać. Biegański tworzy kolejne oddziały szpitalne – organizuje m.in. pierwszy oddział chirurgii w mieście. W tym czasie następuje szybki rozwój przemysłowy miasta Częstochowy. Fabryki włókiennicze zatrudniają wielu robotników, a więc rośnie liczba wypadków przy pracy, a także zwiesza się liczba przypadków chirurgicznych. Biegański organizuje laboratorium, kupuje pierwszy mikroskop – wiele dni spędził na próbach wybarwiania prątków Kocha – wprowadza zasady aseptyki i antyseptyki. Szpital staje się miejscem spotkań, nauki, konsultacji, konsyliów dla lekarzy z miasta i regionu.

Działalność ta owocowała publikacjami pełnymi interesujących i oryginalnych obserwacji klinicznych. Po pewnym czasie prowincjonalny szpital częstochowski staje się ośrodkiem naukowym, małą kliniką, której dorobek porównywano z dorobkiem ośrodków uniwersyteckich. Jak określił to dr Karol Rosenfeld, „szpital był świątynią, w której lekarze czerpali nie tylko miłość wiedzy, zapał i natchnienie do pracy, lecz czerpali jeszcze wiarę i zaufanie we własne siły”.

W 1896 r. dr Biegański przekazuje kierownictwo szpitala prof. Wrześniowskiemu, a sam poświecą się pracy naukowej. Pomimo absorbujących zajęć zawodowych i aktywności społecznej w ciągu 35 lat pracy w Częstochowie ogłosił drukiem 132 prace w zakresie medycyny i filozofii. Śmiało można powiedzieć, że w wielu dziedzinach medycyny było on prekursorem, współtworzył podstawy kształtujących wówczas dopiero dziedzin medycyny: neurologii, kardiologii, chorób wewnętrznych, chorób zakaźnych, chirurgii i ortopedii. Napisał wiele podręczników takich, jak m.in.: „Diagnostyka różniczkowa chorób wewnętrznych”, „Wykłady o chorobach zakaźnych ostrych”, „Zagadnienia ogólne z teorii nauk lekarskich”.

Wiele czasu poświęcał popularyzacji zasad higieny. Prowadził szeroką akcję oświaty sanitarnej, walki z chorobami zakaźnymi, tworzenia ambulatoriów fabrycznych, zwalczania alkoholizmu; był też krzewicielem kultury fizycznej. Swoim działaniem zapoczątkował w 1917 r. utworzenie biblioteki miejskiej.

W czasach współczesnych Biegański był nazywany „profesorem bez katedry”, ponieważ swoje prekursorskie prace pisał z dala od ośrodków uniwersyteckich. W 1914 r. Uniwersytet Jagielloński proponował Władysławowi Biegańskiemu objęcie katedry logiki, ale ze względu na zły stan zdrowia dr Biegański nie zdecydował się na to. Zmarł 23 stycznia 1917 r. na dławicę piersiową. Pochowany jest na cmentarzu Kule w Częstochowie.

Wysoki Senacie, Panie Marszałku, w imieniu Komisji Ustawodawczej Proszę o przyjęcie tej uchwały.

źródło: senat.gov.pl